VI-XI АСРЛАРДА ЖАНУБИЙ СЛАВЯНЛАР.
1. Болгария давлатининг вужудга келиши.
2. IX асрда Болгариянинг юксалиши.
3. Подшо Симеон замонида Болгария.
4. Подшо Симеондан кейин Болгария. 
5. Богомиллик.
6. Биринчи Болгария подшолигининг тугаши. 
7. Болқон ярим оролидаги серб қабилалари.
8. Сербия ва Хорватия давлатларининг ташкил топиши.
 VII асрда Болқон ярим оролининг шимоли-шарқида вужудга келган Болгария давлати ўз тараққиётида икки босқинчи босиб ўтди. Дастлаб яъни VII асрнинг биринчи ярмида Дунайнинг жанубида яшовчи катта бир иттифоқи вужудга келди; афтидан, яна бир славян қабиласи-Дунайнинг шимолида

X-XI АСРЛАРДА ФЕОДАЛ ЕВРОПА. ФЕОДАЛ ЖАМИЯТИНИНГ ХАРАКТЕРЛАРИ ХУСУСИЯТИ.
1. Феодализм системасининг қарор топиши. 
2. Ишлаб чиқарувчи кучларнинг тараққиёти даражаси.
3. Феодал поместьесининг тузилиши. 
4. Крипостной дехқонларнинг феодалларга қарши кураши. 
5. Феодаллар исрархияси.
6. Васа....ленлик муносабатлари.
7. Феодалларнинг қасрлари ва уларнинг тузилиши.
8. Рицарларнинг қурол-яроқлари.
9. феодаллар анархияси.
 X-XI асрлардағарбий Европа мамлакатларининг кўпчилигида феодализм таркиб топди. Феодал ишлаб чиқариш усули Европа жамиятида хукмрон ишлаб чиқариш усули бўлиб, бу ишлаб чиқариш усулининг характерли хусусиятлари қуйдагилардан иборат эди: йирик помешчик ер эгалиги хукум сурар ва майда дехқонлар ердан фойдаланар эди, мехнаткашлар ишлаб чиқариш воситаларига бо\ланган эди. (дещқолар чек ерга бириктирилган эди.) \айри иқтисодий йўл билан мажбур қилиш хукм сурар эди. (буни мажбурий крепостной мещнат-баршчима жуда яққол кўрсатиб турур эди), матурал хўжалик сурар эди. +ишлоқ хўжалик ва хунармандчилик техникаси паст ва қолоқ эди.

VI-XI АСРЛАРДА ВИЗАНТИЯ ИМПЕРИЯСИ.
1. Шарқий Рим иперияси.
2. Юстиниан замонида Византиянинг кенгайиши. 
3. Юстинианинг қонун чиқариш фаолияти. 
4. «Ника» қўз\олони.
5. Маъмурий ва молиявий зулмнинг кучайиши.
6. Юстиниан замонидаги қурилиш.
7. VI асрда Византия маданияти.
8. VI асрнинг иккинчи ярмида ва VII асрда Византиянинг кризисга учраши.
9. Дещқончилик қонуни.
10. Исаврлар династиясининг идора қилиши. 
11. Бутга қарши кураш ва унинг социал мохияти. 
12. Фома Слпвян қўз\олони.
13. Македонияликлар династияси вақтида Византия.
14. Византия ва Киев Руси.
15. Черковларнинг ажралиб кетиши.
16. IX-XI асрларда Византия феодализми.
17. IX-XI асрларда Византия маданияти.
ғарбий Рим империяси Герман қабилалари томонидан истило қилингандин кейин щам Рим империясининг Шарқий қисми узоқ вақт хукм сурди. У хатто ўзини расмий суратда Рим (Ромея) империяси дебатайверди. Лотин тили яна узоқ вақтгача Шарқий империянинг давлат тили бўлиб қолди. Лекин Шарқда халқ грек тилида гаплашарди. «Рим империяси» деган ном бора-бора йўқолиб, «Византия империяси» деган ном юритила бошлади. Баъзи олимлар худди шу йилни Византия империясига асос солинган йил деб хисоблайдилар. Лекин тарихчиларнинг кўпчилиги Византия

XI АСР ЎРТАЛАРИГАЧА АНГЛИЯ
1. Англ-сакс истилоси ва англ-сакс королликлари.
2. Данияликларга қарши олиб борилган кураш.
3. Альфред Буюкнинг идора қилиши.
4. Канут Датский давлати.
5. Англ-саксларнинг ижтимоий тузуми. Феодаллашув процесси.
Рим лигионлари Британиядан у асрнинг бошларидаёқ чиқиб кетган эди. Бироқ мамлакатнинг бир қанча майда королликларга бўлиниб кетишга сабаб бўлган «Британия мустақиллиги» узоққа бормади. V асрнинг ўрталаридан бошлаб (449 йил атрофида) бу оролга турли хил шимолий \арбий герман қабилалари англар, сакслар, ютлар бостириб кира бошладилар. Орол оз-оздан истило қилиниб бориб бу метило бутун бир асрга XI иккинчи ярмигача чўзилди. Англ сакслар истилоси натижасида илгариги британия териториясида ундан ортиқ майда герман королликлари вужудга келди; бу парвар

ЎРТА АСРЛАРДА МАНБАЛАР ТЎПЛАНГАН ВА САҚЛАНГАН КУТУБХОНАЛАР
Бутун ўрта асрлар даври мобайнида Туронзаминда бир бирини алмаштириб келган шоҳлар, амирлар, хонлар саройлари қошида араб, форс, туркий тилларда яратилган китоблардан тузилган сулолавий кутубхоналар гоҳ пайдо бўлиб, гоҳ йўқоларди ва яна қайта жонланиб турарди. Бой заминдорлар, йирик амалдорлар, вилоят ҳокимлари олий ҳокимларга тақлид қилиб, ўз мулкларида китоб мажмуалари ташкил этардилар. Кўпинча уларнинг буюртмасига биноан котиблар дунёвий ва диний руҳдаги ноёбкитобларни кўчиришар, сахҳофлар уларни китоб қилиб тайёрлар, китобфурушлар эса бойбоёнларга сотишар эди. Мулкий ва шахсий кутубхо-налардан оммавий фойдаланишнинг кўп ҳолларда иложи йўқ эди. Чунки уларни эҳтиётлаш, хусусийлик туйғуси билан қизғаниш руҳи асосан устун бўлган.

Toshkent tarixi

 Shaharning tarixi eramizdan avvalgi III asrning oxiri – yozma manbalar va zamonaviy shaharning ichidagi qadimiy qo`rg`on qoldiqlari saqlanib qolgan davrdan boshlab kuzatilishi mumkin. Bu qadimiy shahar Salar arig’i bo’yida joylashgan Mingo’rik qo`rg`onidir. Arxeologlar o’zlariinng qazlmalari asosida qo`rg`onning birinchi mustahkamlovchm inshootlari eramizdan avval 1-asrning oxirida – eramizning 1 asri boshida qurilgan, degan xulosaga kelganlar, ya’ni shahar 20 asrlik tarixga ega. Birinchi yozma manbalarning orasida Xitoy elchisi Chjan Tszan yozuvlariga asoslangan Xitoy solnomalarini aytib o’tish mumkin, Buyuk ipak yo’li bo’ylab birinchi karvon yo’lining o’tkazilishi shu elchining ismi bilan bog’liq deb hisoblanadi.

TOSHKENTDAGI ISLOM OBIDALARI TARIXI

Xalqaro nufuzli tashkilot – ISESCO qarori bilan 2007 yil "Toshkent – islom madaniyati poytaxti” deb e’lon qilindi. Bu bejiz emas, albatta. Toshkent – qadimdan islom madaniyatining yirik markazlaridan biri bo’lib kelgan shahar. 
Toshkentning faxrlansa arziydigan tarixi, muborak qadamjolari, go`zal obidalari, betakror manzilgohlari, xususan ulug’ tarixiy siymolari borki, ular nafaqat mamlakatimiz va xalqimiz, balki butun Markaziy Osiyo xalqlari uchun hurriyat-milliy uyg’onish, ma’naviy ibrat, ma’rifiy saboq maktabi, yangi zamon madaniyati va taraqqiyoti uchun dorilfunun xizmatini ham o’tagan. Bu bebaho merosni bilish, uning mohiyatiga yetish qanchalar ma’naviy naf yetkazishini loaqal zohiran tasavvur etib ko’rishning o’ziyoq kishini o’yga toldiradi.
O’zining 2000 yillik tarixida bemisli aqlu zakovati va nodir iste’dodi bois, umr yo’llarida nurli izlar qoldirgan allomalarni yetishtirgan, Mashriq uchun yangi madaniyat, ma’rifat, tijorat va aloqa markazlaridan biriga aylanib borgan ko’hna shahar (sobiq Shosh, Shoshkent, Choch, Chochiston, Banokat, Tarband, Binkent, Toshkand)ning ziddiyatli voqea, hodisalarga boy tarixini yaratish fursati keldi.
Toshkentdagi ayrim islom obidalarining tarixini o’rganib, ular haqida qisqacha ma`lumot berishga harakat qilamiz.

Zahiriddin Muhammad Bobur (1483 - 1530)
Ulug’ o’zbek shoiri, mutafakkir, tarixchi va davlat arbobi; markazlashgan davlat va boburiylar saltanati asoschisi.
Zahiriddin Muhammad Bobur Andijon (1483 y. 14 fevral)da tug’ildi. Amir Temurning beshinchi avlodi, Farg’ona hukmdori Umarshayxning farzandi. Bobur 12 yoshda (1494) taxtga chiqdi. 1503-1504 yillarda Afg’onistonni egalladi. 1519-1525 yillarda Hindistonga 5 marta yurish qiladi. Uch asrdan ortiq davom etgan (1526-1858 y.y.). boburiylar saltanatiga asos soldi dekabrda Agra (1530 y. 26 dekabr)da vafot etdi. Qabri keyinchalik vasiyatiga ko’ra Qobulga ko’chirilgan. 
Lirik merosi "Qobul devoni” (1519)ga, 1528-29 yillarda "Hind devoni” ga jamlangan. To’liq devon tuzgani haqida ma’lumot bor. She’rlarining umumiy hajmi 400 dan ortadi. Shundan 119 g’azal, 231 ruboiy va tuyuq, qit’a, fard, masnaviy kabi janrlarda asarlar yaratgan. She’rlarini mavzu jihatidan oshiqona, ta’limiy, tasavvufiy, hasbi hol kabi turlarga ajratish mumkin. Bobur she’riyati intellektual qalb izhori sifatida arqoqlidir. Uning asarlari samimiy, ravon, usluban tugal va mushakkaldir. Bobur ruboiy janrini turk adabiyotida dunyoga olib chiqqan shoirdir.
Boburning ulug’ asari "Boburnoma” bo’lib, uni "Vaqoe” deb ham nomlaydilar. Buyuk memorial asarda 1494-1529 yillari Markaziy va Kichik Osiyoda, Yaqin va O’rta sharq mamlakatlarida kechgan voqealar bayon etilgan. "Boburnoma”ning o’ndan ortiq qo’lyozma nusxalari bor. Asarni Qozonda N.I. Ilminskiy (1857), Londonda Beverij xonim nashr (1905) etgan. O’zbekistonda dastlab professor Fitrat 1928 yilda asardan parchalar e’lon qildi. "Boburnoma”ning 1948-1949 yillarda ikki jildli; 1960, 1989 yillarda tuzatilgan, 2002 yilda to'ldirilgan qayta nashri amalga oshirildi.

МУҲАММАД РАҲИМХОН ФЕРУЗ
Бухоро, Самарқанд, Хива — Шарқ гавҳарларидир. Аср-асрлардан бери бу шаҳарлардаги
обидаларни сайёҳлар бутун оламдан келиб зиёрат қиладилар ва ота-боболаримиз ақлига қойил
бўладилар.
Қизил империя даврида Шарқдан чиққан шоҳларни «нодон», «жоҳил», «қонхўр», авлиё-
алломаларни эса «фирибгар», «ёлғончи», Шарқ обидаларини «эскилик қолдиғи», «дину бидъат
ўчоғи» деб талқин қилиш расм эди. Жумладан, Хива хони Муҳаммад Раҳимхон гарчи улуғ
шоир, хасос бастакор, ижод аҳлига ҳомий бўлса-да, унга сарой феодал-клерикал адабиётининг
намояндаси деган тамға босилиб, Феруз ижоди на ўрганилди, на тарғиб қилинди.
Муҳаммад Раҳимхон II тарихда Феруз (Феруз— бахтли, саодатли деган маъноларни
англатади) тахаллуси билан Девон тузгани, ўнлаб шоиру муаррих, бастакору меъморларга
ҳомийлик қилгани, шунингдек Хоразм адабий муҳити тараққиётига муносиб ҳисса қўшиб, унга
раҳбарлик қилгани тарихий ҳақиқатдур.

МИРЗО УЛУҒБЕК
Маълумки, Амир Темурнинг Жаҳонгир, Умаршайх, Мироншоҳ, Шоҳруҳ номли ўғиллари
бўлган. Муаррихларнинг ёзишича, 1494 йилда Умаршайх Бағдод яқинидаги қалъани ишғол
қилишда ҳалок бўлган. Жаҳонгир 1376 йил вафот этган. Мирзо Мироншоҳ Табризда Қора
Юсуфга қарши жангда (1389—1402) ҳалок бўлади.
Мирзо Улуғбек (1394—1449) Шоҳруҳнинг катта ўғлидир. Мирзо Улуғбекнинг исми
Муҳаммад Тарағай бўлиб, у Темурнинг «беш йиллик уруши» (1392—1396) даврй — Ироқ ва
Озарбайжонга қарши юришида Султония шаҳрида туғилди. Улуғбекнинг онаси
Гавҳаршодбегим Чиғатой амирларидан Ғиёсиддин Тархоннинг қизи эди. Муҳаммад Тарағай
тарбияси билан Темурнинг хотини Сарой Мулкхоним шуғулланган.
Мирзо Улуғбек болалигидаёқ бобоси Темур изида «угурук» яъни, ҳарбий қўшин орқасида
юрарди. У кўп шаҳарларда бўлган. Унга 1397 йилдан шоир, олим Ориф Озарий мураббий қилиб
тайинланган.